Lean & Energy
Energie besparen door Lean te gaan…
Kan je de Lean methodologie overal toepassen? Het was enkele dagen geleden een stelling op LinkedIn. De overgrote meerderheid stemde ‘ja’, een aantal reacties nuanceerden.
Ik ben één van de ‘ja’ stemmers, maar kan mij ook vinden in de reacties die nuanceren, want elk bedrijf heeft zijn eigen context waarbinnen je moet gaan werken. De Lean methodologie kan je volgens mij op elk proces toepassen, in jouw privé, bedrijf, hobbyclub, ziekenhuis, school enz.
Met de energiecrisis in volle gang, lees ik vaak, en hoor ik vaak, dat heel wat bedrijven lijden onder de alsmaar stijgende energiekosten. Tijd om je processen te gaan bekijken! De energiecrisis heb je als enkeling, individu, bedrijf, niet in de hand, maar wat je wel in de hand hebt zijn jouw eigen processen. Waar kan je optimaliseren zodat je er zeker van bent dat je geen ‘waste’ = verlies hebt van je schaarser en duurder wordende middelen?
De energiecrisis gaat gepaard met een wijziging in de global supply chain. Goederen worden duurder, schaarser, en ook daar rijst de vraag wat je er kan aan doen. Jouw supply chain, ook al ben je een klein bedrijf, is belangrijk. Supply chain management is niet enkel voor ‘de grote bedrijven’, dat is ook belangrijk voor de KMO. Zelfs privé kan je de principes van SCM gaan toepassen. Hoe kan je privé jouw budget beter laten renderen? Efficiënter gebruiken? Ben je bewust van de ‘waste’ die je privé genereert of die er in jouw privé-processen kan zitten?
Je kan energie besparen door jouw processen onder de loep te nemen en in kaart te brengen welk proces energie verbruikt. Hoeveel energie slokt een bepaald proces op? Welke energiebronnen worden daarbij aangesproken? Wordt die energie op dat ogenblik efficiënt gebruikt? Is jouw proces effectief? Wanneer jouw proces niet effectief genoeg is en je regelmatig een extra handeling moet doen om bepaalde fouten, vergissingen, recht te zetten, is dat een extra verbruik aan energie. Je kan dus energie besparen door de waste uit jouw processen te halen.
First Time Right wordt alsmaar belangrijker.
Breng jouw doelstellingen correct in beeld. Wat wil je bereiken? Welke SLA hoort daar t.o.v de klant bij? Ga je vaak een stap verder dan die SLA? Waarom? Verwacht de klant dat? Staat jouw SLA in functie van ‘waarde leveren aan de klant’? Op dit ogenblik betekent ‘waarde leveren aan de klant’ ook zo energiezuinig mogelijk die waarde leveren en géén extra energie verbruiken daarvoor. Good enough, weet je nog?
Waarde leveren aan de klant in tijden van crisis is ook ‘continuïteit’ leveren. Ervoor zorgen dat jouw klant ook morgen nog jouw producten kan kopen aan betaalbare prijzen.
Ook privé, als klant en consument moeten we zelf ook bewust worden van het feit dat indien we ‘meer’ vragen van onze leveranciers dit ook zijn weerslag kan hebben op meer energieverbruik en dus hogere prijzen. Moeten we ‘meer’ hebben? Worden we daar beter van? Of is ‘goed’ goed genoeg?
Wanneer je in kaart brengt welke processen energie verbruiken, en welk type/soort energie (elektriciteit, gas, mazout …) kan je gaan bekijken hoe die processen beter op elkaar kan afstemmen. Kan je gaan bekijken of je dezelfde of gelijkaardige resultaten kan behalen met minder energie of andere energie (beterkope of meer beschikbare). Vaak draaien machines veel meer uren dan noodzakelijk. Machines warmen op en koelen af. Elke nieuwe opstart vereist vaak piek-verbruik aan energie. Een kijk naar de ‘flow’ in die processen kan heel leerrijk zijn. (OEE, SMED, Heijunka …) En vergeet ook niet jouw onderhoud. Een slecht onderhouden machine verbruikt vaak meer. Preventive en predictive maintenance zijn belangrijk!
Kan je ‘machinetijd’ verlagen met 10% in een proces, dan verlaag je ook het energieverbruik in dat proces, de machine/toestel gaat dan ook niet verbruiken. (en heeft ook minder onderhoud nodig)
Wanneer je processen door de bril van ‘energie’ gaat bekijken, ga je ook door een andere bril dan de ‘output’ bril kijken. Welke invloed zou ‘energiezuiniger’ werken hebben op jouw totale throughput (doorlooptijd)? Gaat jouw doorlooptijd wezenlijk vertragen? Heeft het nauwelijks invloed? Of kan je zelfs, nu je door de energiebril kijkt je doorlooptijd versnellen? Ik heb geen magisch antwoord in de schuif liggen omdat ik jouw bedrijf en processen niet ken. Wat ik wel weet is dat kijken door een andere bril, met een andere doelstelling voor ogen, ook andere resultaten oplevert.
Combineer jouw ‘doel’ met een bijkomende doelstelling ‘energiezuiniger’ of migreren van energiebron. Dan ga je elke handeling in het bedrijf toetsen aan het energieverbruik. Kijk wel ver genoeg! Een PC verbruikt energie, de airco, de heftruck, de verpakkingsmachine, de productiemachines, de verlichting, de wagens enz.
In de US gebruiken een aantal bedrijven al langer ‘The Lean, Energy and Climate Toolkit’. Het terugdringen van het energieverbruik, het migreren naar een andere vorm van energie als deel zien van Lean binnen het bedrijf.
Neem het voorbeeld van een bakker. In de krant deze week verschenen een aantal artikels waarbij o.a. een bakker aangaf dat hij nu 4000 euro energiekosten had per maand door de stijgende gasprijzen. De gasprijs kan deze ondernemer niet beïnvloeden. Het gasverbruik misschien wel? Verbruik beïnvloeden gaat wel verder dan de kraan dichtdraaien. Wordt het verbruik geoptimaliseerd in functie van het product en de klant? Wil je minder verbruiken door op ‘dezelfde manier’ te werken gaat het wellicht niet lukken. Zoek je een manier om jouw huidige processen te doorbreken (in vraag stellen, wijzigen, optimaliseren) en kan je een verandering (change) aan, dan zou het wel kunnen lukken.
Hoeveel ‘waste’ zit er nu op de processen?
Hoelang brandt de oven nu? Waarom? Wanneer? Kan je, mits een goede analyse, mogelijkheden ontdekken waardoor verbeteringen aan het proces in functie van energie én grondstoffen aangezien de verstoorde supply chain ook daar zijn invloed heeft, mogelijk zijn?
Moet de bakker in ons voorbeeld elke dag hetzelfde assortiment nog aanbieden? De data van de verkoop samenbrengen met de energiebehoefte. Misschien kan je het assortiment aanpassen aan de verkoop en de energiebehoefte? Op bepaalde dagen biedt je bepaalde producten niet langer aan omdat het letterlijk teveel energie kost t.o.v. de verkoop (en de eventuele afval van niet verkochte producten). (ABC analyse) De ‘klant van de bakker’, en dat zijn we wellicht allemaal, zal mee door het ‘change’ traject moeten. Kunnen/willen wij als ‘klant van de bakker’ mee?
Binnen de Lean methodologie zijn een aantal ’tools’ aanwezig die je naar nagenoeg elke activiteit kan vertalen. Waarom niet naar onze lokale bakker, slager, supermarkt enz.? Kan je Lean bakken? Kan je energiezuiniger brood en taarten bakken?
Je energieverbruik verlagen zonder naar jouw processen te kijken gaat wellicht géén duurzaam (sustainable) resultaat opleveren. Je verbruikspatroon blijft hetzelfde en met ‘minder’ energie gaat jou resultaat wellicht niet hetzelfde zijn. Met minder energieverbruik hetzelfde, of zelfs beter, resultaat bekomen, dat is de challenge in de oefening.
De stijgende energiekosten dwingen ons naar een changetraject. We moeten anders omgaan met de beschikbare energie, ook als straks de energie misschien terug beterkoop wordt en beter voorradig.
In je privé kan je Lean ook gebruiken om je verbruik = kosten te verlagen. Hoe ver je daar in raakt hangt van ieders specifieke situatie en motivatie af. Breng jouw ‘processen’ eens in beeld. Jouw ‘routines’. Als je de was gaat doen. Hoe vaak doe je de was per week? Zit de machine altijd vol? Benut je de capaciteit van de machine optimaal? (OEE in de privé!) Kan je 1 wasbeurt per week uitsparen? Gebruik je altijd de droogkast of hang je de was ook eens buiten?
Kook je met én de oven aan, de friteuse, de kookplaten én de dampkap? Of kan je het menu zo samenstellen dat je 1 (of meerdere) apparaten niet gebruikt? Wanneer zet je de oven op? Wanneer zet je de friteuse op? Staat die al 30 minuten op temperatuur te ‘wachten’ (= WIP = waste) eer je hem gebruikt? Kan je die wachttijd verkorten = minder lang opwarmen = besparen? De totale procestijd van jouw productie = eten maken (koken), kan je die tijd verlagen = korter energieverbruik (in tijd), kan je het productieproces met andere ‘machines’ doen (géén frietketel), dan spaar je nog eens op energie doordat je een machine minder inschakelt of een ander type van energie gebruikt.
Change wil zeggen dat je jouw gewoontes in vraag stelt. Moet ik (kan ik) nog steeds op dezelfde manier koken? Moet ik (kan ik) nog steeds op dezelfde manier de was doen? Poets je de auto met een hogedrukreiniger of gebruik je de tuinslang die geen extra compressor nodig heeft?
Welke energie gebruik je wanneer, waarom, hoeveel, hoe lang… ?
Maak een tekening, schrijf het op, meet, registreer, stel in vraag, test nieuwe manieren van werken uit, meet opnieuw en bekijk het resultaat. En dan? Inderdaad! Dan begin je terug van vooraf aan. (PDCA)
Ieder kan binnen zijn eigen specifieke context, zakelijk of privé, en binnen zijn eigen mogelijkheden op zoek naar die verandering, de voortdurende verbetering. (CI)
‘Lean at Home’ of ‘Lean at Work‘? Zoek de verschillen …
Lean-energie-verbruik, er zit ‘winst’ in.
