Lean dat is gewoon ‘gezond verstand’.
Gebruik je gezond verstand!
Je hoort wel vaker ‘Lean, da’s toch gewoon je gezond verstand gebruiken’. Ja hoor!
‘Gezond verstand’, ook wel eens ‘gezond boerenverstand’ genoemd.
Nu ‘gezond verstand’ of ‘boerenverstand’, wat is dat dan?
Al ooit eens afgevraagd?
Begin maar eens te Googelen…
Common Sense in het Engels = “Good sense and sound judgement in practical matters”. Of, “sound and prudent judgment based on a simple perception of the situation or facts”.
Common sense is good sense and sound judgement in practical matters, while intelligence is our ability to acquire and apply knowledge and skills.
In het Nederlands krijg je gelijkaardige ‘vage’ omschrijvingen. Je moet ze vaak al enkele keren lezen om er iets van te snappen.
Aristoteles heeft er zijn hoofd ook al over gebroken en heel wat van zijn collega’s filosofen, wat dat nu is, gezond verstand.
Gezond verstand kan steunen op ‘wat we meegemaakt hebben’ (ervaring – empirisch), ‘dat is nogal logisch’ gaat dan naar het rationele (rationalisme – begrijpen, denken) of uit het ‘eerst zien dan geloven’ dat over de waarnemingen gaat (steunend op wat je weet).
Grote filosofen, uit verschillende strekkingen hebben er zowat hun eigen visie op. Ik kon, na heel wat zoekwerk, géén eenduidige definitie vinden van het begrip ‘gezond verstand’. En hoe je dat dan zou kunnen ‘meten’ of ‘beoordelen’.
En toch gebruikt iedereen deze term nagenoeg dagelijks…
Boerenverstand is nog zo een term, maar maakt het misschien iets duidelijker, ‘een eigenschap die mensen wordt toegeschreven wanneer zij zonder enige vooropleiding te hebben gevolgd een logische redenatie volgen of duidelijk aanvoelen hoe de vork in de steel zit’. Aanvoelen… hier is hij dan, het ‘buikgevoel’. Sommigen onder jullie voelen het ook weleens ‘aan hun kleine teen’ of andere lichaamsdelen, maar laat het ons houden op buikgevoel.
Gut Feeling.
Hier voel je dan het verschil tussen het hoger genoemde ‘aanvoelen’ en ‘intelligentie’ (intelligentie zegt iets over de mogelijkheid van leren)
Wel het schiet niet erg op hé, het ‘gezond verstand’, het ‘boerenverstand’ en ‘het buikgevoel’. Maar toch, toch zijn ze zo belangrijk.
‘Gebruik toch je gezond verstand eens!’ ‘Mijn buikgevoel zegt mij …’.
Laat het ons hierbij houden dat je naar eigen best vermogen een situatie probeert in te schatten, jouw eerdere ervaringen, kennis, fouten enz. hierin meeneemt en tot een overwogen keuze, actie, handeling komt. Common Sense duidt er dan op dat ‘meerdere mensen in een gelijkaardige situatie tot eenzelfde of gelijkaardige conclusie zouden komen’, vandaar ‘common’.
(common gebruikt in de betekenis van : shared by, coming from, or done by two or more people, groups or things)
Algemeen aangenomen, algemeen aanvaard. Gezond verstand zou dan zijn dat je in aanwezigheid van kleine kinderen niet rookt. Gezond verstand zou dan zijn dat je met een platte band aan de wagen niet verder rijdt. Gezond verstand zou dan zijn dat je eer je iets koopt erop let dat je het kan betalen. Gezond verstand zou dan zijn dat je eer je in een zwembad springt je wel afvraagt of je kan zwemmen.
Dit betekent wel dat in de betekenis van ‘common sense’ verschillende mensen in een gelijkaardige situatie tot verschillende acties/oplossingen kunnen komen. Er is namelijk géén uniform denkpatroon.
Binnen heel veel bedrijven, verenigingen, gezinnen, clubs, worden dagelijks beslissingen genomen, soms met mogelijks verregaande gevolgen, op ‘buikgevoel’.
Kunnen we het ‘denken’ begeleiden zodat we tot een ‘common sense’ kunnen komen?
Wel om tot eenzelfde besluit te komen heb je wellicht nood aan eenzelfde redeneringsproces. En dit is waar de Lean Tools van pas komen. We gebruiken die ‘tools’, vaak in combinatie met het geliefde ‘brown paper’ om een redeneringsproces inzichtelijk te maken in een groep.
Het proces van het redeneren is vastgelegd en gebeurt op een ‘standaard’ (remember?) = tool, manier. We volgen eenzelfde logica in het redeneren en komen dan binnen een groep vaak tot een gedeelde beslissing waar iedereen in min of meerdere mate kan achterstaan.
Is het ‘de juiste’ beslissing? Is het ‘de beste oplossing’? Misschien, maar misschien ook niet, maar het is wel een ‘gedeelde’ uitkomst die dan ook draagvlak heeft binnen de groep (E=K*A)
Vaak krijg je opmerkingen na een dergelijke sessie, vb SIPOC, ‘zo heb ik het nog nooit bekeken’. Net door de tool te gebruiken, ga je redeneren op een manier die je wellicht als nieuw ervaart en waardoor je ook tot nieuwe inzichten kan komen. Die inzichten worden dan, wanneer in groep uitgevoerd, ook gedeeld door die groep. Common.
Binnen een dergelijke oefening ontstaat, met een focus op een gemeenschappelijk gedefinieerd doel, een overeenstemming.
De uitspraak ‘gebruik je gezond verstand’ is vaak een arbitraire opmerking waarmee de persoon die die opmerking maakt eigenlijk bedoelt dat hij het niet eens is met de visie van de andere persoon en deze aanspreekt op het gebruik van zijn ‘gezond verstand’ zodat die persoon dan tot hetzelfde inzicht zou komen als diegene die de opmerking maakt. Er werd geen gemeenschappelijke ‘tool’ gebruikt in het redeneringsproces en zo ontstonden er 2 verschillende visies met elk hun eigen waarheid/waarde. Wie is dan ‘juist’ en wie is dan ‘fout’? Kan je van juist of fout spreken? Beiden gebruikten ‘hun’ gezond verstand.
In 2022 hebben we zoiets als data die we kunnen capteren en meenemen in ons redeneringsproces. We hebben toegang tot wetenschappelijke inzichten en een overvloed aan informatie. We kunnen op talrijke manieren communiceren. Misschien is dat ook wel deel van ‘gezond verstand’ en ‘common sense’ of ‘buikgevoel’ gebruiken, dat je eerst eens informeert , meet en rondkijkt?
Wellicht pakken we de dingen best aan als een ‘goede huisvader’*, vertrouwen we op ons buikgevoel en rekenen we op ieders gezond verstand. Kan niet fout gaan …
*(Trouwens, ‘goede huisvader’ wordt nu omschreven als ‘voorzichtig en redelijk persoon’ en wordt als dusdanig ook in de rechtbank gebruikt. (Arbitrair?) en daar gaan we weer van vooraf aan…)
Wellicht moet je de vraag eens stellen op café, met een aantal vrienden erbij en een goede pint…voorwaar het begin van een filosofische avond waarin je vooral wat aantal pinten betreft, gaat handelen als een goede huisvader.
Ik hoor graag jullie definitie(s)!
Denk eraan, gebruik jullie gezond verstand!
Skoll!
